اعتراضاتی که به واسطه درگذشت مهسا امینی در یکی از اماکن فراجا رخ داد، همچو موجی چنان گسترده شد که از منظر جغرافیایی همه کشور را فرا گرفت. همچنین از منظر گروه‌ها و طبقات درگیر، اعتراضات به نحوی گسترده شد و بخش‌های مختلف جامعه را درگیر کرد که تاکنون در تاریخ اعتراضات کشور سابقه نداشته است. اگرچه در برخی از تحقیقات آینده‌پژوهشی چنین مشکلی پیش‌بینی شده بود. ورود دانش‌آموزان و نیز دختران نوجوان به حیطه اعتراضات و نیز همراهی بخش قابل توجهی از ورزشکاران و هنرمندان داخلیِ مورد وثوق جامعه با این جریان برای اولین بار مشاهده شد که در نوع و حجم خود در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بی‌سابقه بوده است. نیز موج اعتراضات از منظر گستره جغرافیایی و مدت زمان اعتراض در دانشگاه‌های کشور با این ابعاد کم سابقه بوده است. همچنین ابزارهای مورد استفاده در بیان اعتراضات همچون شعارنویسی در دیوارهای شهر، سر دادن فریاد در قالب شعارهای شبانه از پشت بام منازل، از بین بردن نمادها و شعائر مختلف در شهر (مانند آتش زدن بنرها و مجسمه‌های سردار شهید سلیمانی در شهرهای مختلف)، استفاده از کوکتل مولوتف برای تخریب جزئی و نمادین مراکز فرهنگی همچون بسیج و مراکز مربوط به روحانیت؛ گیسو بریدن و سوزاندن روسری‌ها، ترانه‌های اعتراضی، هک کردن پایگاه‌های اینترنتی دولتی، توهین به روحانیت با عمامه‌پرانی در سطح معابر و خیابان‌های شهر و ... در این اعتراضات مشاهده شده است.
اینکه چه شد که این اعتراضات شروع و ادامه پیدا کرد از منظرهای متفاوت قابل بررسی است. در اینجا آنچه مورد توجه است بحث مرگهای مورد مناقشه است. سردار اشتری فرمانده فراجا در نشستی با معاونین ستادی و مدیران مدارسِ سطوح مختلف حوزه‌های علمیه اشاره می‌کند که «در جمع‌های اعتراضی افرادی با سنگ و چاقو یا سلاح‌هایی که در اختیار نیروهای ما نیست به قتل رسیده‌اند این نشان می‌دهد که پروژه کشته‌سازی، اصل دشمن است و به دنبال تشدید دامنه آشوب هستند». همچنین ایشان در نشست دیگری در اصفهان که در خصوص بررسی حوادث اخیر برگزار شده بود فرمودند «سناریوسازی و کشته‌سازی نیز از دیگر پیچیدگی‌های این فتنه بود، هر کسی که در این مدت به هر دلیلی می‌مرد آن را رسانه‌ای می‌کردند و به گردن نظام می‌انداختند. کسی خودکشی کرده بود، سکته قلبی کرده بود و ... سریعا آن را به گردن نظام می‌انداختند».
در این بررسی در ابتدا اقدامات فراجا به منظور تنویر افکار عمومی در مرگ مهسا امینی را مورد مطالعه قرار می‌دهیم سپس روایت‌های دوگانه در خصوص علت مرگهای برخی از کشته‌شدگان در زمان اعتراضات را بررسی و اقدامات رسانه‌های کشور در خصوص تنویر افکار عمومی در این حوزه را با مطالعه موردی مرگ نیکا شاکرمی مورد بررسی دقیق‌تر قرار می‌دهیم. ضمن اینکه به این مطلب می‌پردازیم که چرا به نظر می‌رسد روایتی که به منظور تنویر افکار عمومی توسط رسانه‌ها و نیز مقامات مسئول صورت گرفته است نتوانسته روایت رقیب که توسط شبکه‌های ماهواره‌ای و یا شبکه‌های اجتماعی بیان شده است را خنثی نماید.
این مقاله را برای همایشی ترجمه می‌کردم که به دلیل عدم پذیرش چکیده توسط دست‌اندرکاران همایش (که البته تا حدودی برام پیش‌بینی‌پذیر بود) ناقص ماند و فرصتی برای کامل کردن آن بدست نیامد. ولیکن همین مقدار هم می‌تواند مثمر ثمر باشد و شاید توسط شخصی دیگر کامل شود. فایل ورد آن را نیز قرار می‌دهم برای بهره‌برداری احتمالی. فایل اصل مقاله هم با همین فایل بارگذاری میکنم.
این مقاله در سال 1400 چاپ شده و به لطف جناب کولیوند به تیم نویسندگان مقاله اضافه شدم. نقش اینجانب آماده سازی مقاله و رفع ایرادات محتوایی و نگارشی مقاله برای چاپ بوده است.
این مقاله در سال 1400 چاپ شده است و نقش اصلی را در مقاله جناب احمدآبادی داشته اند.
این مقاله در سال 1399 چاپ شده است. نویسنده اصلی مقاله جناب نجات است و من در آماده سازی مقاله و رفع ایرادات محتوایی و نگارشی آن نقش داشتم.